Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Deelnemende partijen

Op dit moment onderzoeken de deelnemende partijen uit de windenergiesector en overige betrokken organisaties samen hoe de risico's voor mens en milieu in de toeleveringsketen van de windenergiesector kunnen worden opgespoord en aangepakt. Deze samenwerking heeft tot doel oplossingen te bieden voor problemen die bedrijven niet alleen kunnen oplossen. De deelnemende partijen zijn:

• WindEurope, de Europese branchevereniging voor de windenergiesector
• NWEA, de Nederlandse WindEnergie Associatie
• NVDE, de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie
• TKI Wind op Zee, kennis- en innovatieconsortium
• Energiebedrijven Eneco, Engie, RWE Renewables, Ørsted en Vattenfall
• Fabrikanten en installateurs van windturbines ENERCON, MHI Vestas Offshore, Siemens Gamesa en Van Oord
• Maatschappelijke organisaties Action Aid en Stichting Noordzee
• Vakbond FNV
• De Nederlandse ministeries van Buitenlandse Zaken en Economische Zaken en Klimaat
• Advocatenkantoor Pels Rijcken en kenniscentrum SOMO treden op als experts in het proces.

Rol van de overheid

Het kabinet onderschrijft de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en ook de Guiding Principles on Business and Human Rights van de Verenigde Naties, die eisen stellen aan complexe waarde-, productie-, en toeleveringsketens. Dit geldt ook voor de windenergiesector. Daarom is de Rijksoverheid deelnemer aan het IMVO-convenant. Verder heeft de Rijksoverheid een verantwoordelijkheid om eisen te stellen bij haar eigen rol als inkoper, aanbesteder, subsidieverlener of vergunningverstrekker. Tot voor kort werd bij windparken op zee een subsidie én een vergunning verleend, maar tegenwoordig is de relatie tussen de Rijksoverheid en de ontwikkelaar beperkt tot vergunningverlening. Momenteel wachten de betrokken ministeries de voorstellen van de overige deelnemende partijen af.

Hergebruik van grondstoffen

Het hergebruiken van grondstoffen van huidige en toekomstige windparken is ook onderdeel van de uitwerking van het convenant. Vooruitlopend op en ter inspiratie voor het beoogde IMVO-convenant voor de windenergiesector, onderzoekt het Uitvoeringsprogramma Circulaire Maakindustrie van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat welke mogelijkheden voor hergebruik bestaan.

Kunnen windturbines hergebruikt worden?

De eerste generatie windturbines raken nu aan het einde van hun levensduur en worden vervangen door moderne windturbines. Windturbines kunnen al voor 85% tot 90% worden hergebruikt. De meeste onderdelen van een windturbine - de fundering, toren, onderdelen van de versnellingsbak en generator - zijn gemaakt van metaal en/of beton en daarmee goed recyclebaar. Windturbinebladen (de wieken) vormen een specifieke uitdaging. Windturbinebladen zijn gemaakt van composietmaterialen die de prestaties van de windturbine verbeteren door lichtere en langere bladen mogelijk te maken. De complexiteit van dit composietmateriaal vereist specifieke recyclingprocessen.

Op dit moment is de belangrijkste technologie voor het recyclen van composietafval via co-verwerking van cement. Daarbij worden grondstoffen voor de productie van cement gedeeltelijk vervangen door de glasvezels en vulstoffen in de composiet. De organische fractie vervangt steenkool als brandstof voor de cementproductie. Dit vermindert ook de uitstoot van CO₂ bij het maken van cement.

Dit is echter een laagwaardig hergebruik van materialen. Daarom zoekt de windsector naar alternatieve hoogwaardiger mogelijkheden om het materiaal van de windturbinebladen te hergebruiken. De windindustrie werkt samen met de chemische en samenstellingsindustrieën om effectieve manieren te vinden om dit te doen. In dit artikel leest u hoe een proces is ontdekt om de hoogwaardige vezels in afgedankte turbinebladen te hergebruiken.

Beter nog is het recyclebaar ontwerpen van turbinebladen door het gebruik van een combinatie van materialen die na afloop eenvoudiger te scheiden is. In mei 2021 maakte windturbinefabrikant Vestas bekend met een nieuwe techniek hierdoor windturbinebladen volledig te kunnen hergebruiken. Lees daar hier meer over. Met deze nieuwe techniek kunnen windturbines in principe geheel afvalvrij hergebruikt worden.

Meer informatie is te vinden in het rapport van het Europese Technologie & Innovatieplatform over Windenergie (ETIPWind) of luister hier een radio interview over de herbruikbaarheid van verschillende elementen van windturbines.