Effect van windparken op vogels

Op de Noordzee komen veel verschillende vogelsoorten voor. Een deel van deze vogels woont het hele jaar door in het Noordzeegebied:

Zeevogels brengen het grootste deel van hun leven op zee door en komen vaak alleen aan land om te broeden.
Kustvogels rusten en broeden langs de kust en gaan de zee op om voedsel te zoeken.

Daarnaast zijn er ook veel landvogels (zoals zangvogels) die langs of over de Noordzee trekken. Dit doen ze van broedgebieden naar gebieden waar ze overwinteren, en weer terug.

Effect van windturbines

Windparken op zee kunnen verschillende effecten hebben op vogels. Sommige zee- en kustvogels ontwijken het windpark, waardoor het leefgebied van de vogels kleiner is. Ook lopen kust- en zeevogels het risico om tegen een windturbine te vliegen. In beide gevallen kan dit een effect hebben op het aantal vogels en vogelsoorten.

Onderzoek

Vogels hebben een beschermde status. Daarom loopt er onderzoek naar de mogelijke negatieve effecten van windparken op zee op kwetsbare vogelsoorten.

Het Wozep-vogelonderzoek wil de kennis vergroten over het aantal slachtoffers onder vogels die tegen turbines aanvliegen. Het onderzoek kijkt ook naar de gevolgen van het kleinere leefgebied. En naar het effect van obstakels op de gezondheid (en mogelijk het aantal vogels) van vogelsoorten die de windparken ontwijken. Het vogelonderzoek op zee gebeurt met onder meer radarsystemen en veldwaarnemingen.

Ook krijgen vogels een zender waarmee onderzoekers ze volgen. Waar zitten ze op zee? Ontwijken ze de windparken? Naast nieuwe resultaten uit Wozep gebruiken onderzoekers zoveel mogelijk gegevens over vogels uit andere (internationale) projecten. Dit voorkomt dubbel werk en zorgt voor steeds betere modellen om het aantal aanvaringen te voorspellen.

Aanvaringen Jan van Gent onderzocht

Misschien heb je wel eens gehoord van de vogelsoort ‘Jan van Gent’. Deze vogel is vaak in het nieuws. Zo verscheen in februari 2023 een onderzoek van Vattenfall waarbij geen enkele aanvaring met vogels is waargenomen, waaronder de Jan van Gent. Dit lijkt goed nieuws voor de vogels. Maar er zijn details aan te brengen in dit onderzoek.
Zo is er alleen in de zomermaanden gemeten en is dus niets duidelijk over het aantal aanvaringen in de wintermaanden. Ook is er niets duidelijk over de ‘detectiekans’ bij slechte weersomstandigheden. Vogels kunnen dan waarschijnlijk minder goed windturbines ontwijken.
Toch kunnen deze waardevolle inzichten mee in het Wind op zee ecologisch programma (Wozep). Ze helpen bij het verbeteren van de berekeningsmodellen voor het aantal aanvaringen met vogelsoorten zoals de Jan van Gent.

Maatregelen

De resultaten van Wozep en ander onderzoek gebruiken we voor betere regels in de vergunningen van windparken. Zo kunnen we het aantal vogelslachtoffers verminderen. De Start/Stop-regel in het kavelbesluit zet windturbines op zee stil op het moment dat experts een grote vogeltrek verwachten. Daarmee kunnen we met zo min mogelijk verlies van energieproductie zoveel mogelijk vogelaanvaringen met windturbines voorkomen. De maatregel passen we sinds 2023 toe. Lees hier alles over de Start/Stop-regel.

Effect van windparken op vogels