Wereldprimeur: pilotinstallatie groene waterstof op zee
De Noordzee is de eerste plek ter wereld waar een proef op stapel staat om offshore een waterstoffabriek te bouwen. Op het olie- en gasplatform Q13a van Neptune Energy, ruim tien kilometer uit de kust van Den Haag, zal de PosHYdon installatie groene waterstof gaan produceren uit duurzame elektriciteit opgewekt door wind en zon. TNO werkte aan het concept binnen het North Sea Energy programma en zal het testprogramma uitvoeren. Dit is een eerste stap naar grootschalige waterstofproductie uit wind op zee.
SUBSIDIE TOEGEKEND
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft een Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+) subsidie van 3,6 miljoen toegekend aan het project PosHYdon. Met deze subsidie gaat het consortium met de pilot van start. De overige financiering wordt gedragen door de veertien consortiumpartners.
SYSTEEMINTEGRATIE OP DE NOORDZEE
PosHYdon integreert drie systemen: offshore wind, offshore gas en offshore waterstof en zal plaatsvinden op het Q13A-A platform van Neptune Energy. Dit producerende productieplatform is het eerste volledige geëlektrificeerde platform op de Nederlandse Noordzee en ligt circa 13 kilometer voor de kust van Scheveningen.
De resultaten uit het project PosHYdon en de samenwerking zal ons veel leren over de te zetten vervolgstappen richting grootschalige groene waterstofproductie op zee. Denk aan het dynamisch gedrag van een waterstofproductie installatie dat gekoppeld wordt aan windparken op zee. Daarnaast krijgen we kennis en inzicht in de kosten voor het installeren en het onderhouden van waterstofproductie op zee.
GOEDKOPER TRANSPORT
Waterstof is een alternatief voor het gebruik van aardgas in industriële processen, die nu veel CO2-uitstoot veroorzaken. Op termijn is waterstof ook bruikbaar als brandstof voor zwaar transport over de weg, water en mogelijk zelfs door de lucht. En als energiedrager kan waterstof worden opgeslagen om op piekmomenten overbelasting van het elektriciteitsnet te voorkomen. Wind op zee wekt elektriciteit op die via electrolyse van zeewater is om te zetten in waterstof en te transporteren via bestaande gasleidingen. Transport van de waterstof moleculen is veel goedkoper dan dat van elektronen via nieuwe elektriciteitskabels vanaf windparken in de Noordzee naar het land.
TWEEDE LEVEN VOOR PLATFORMS
Nu de bouw van windparken op zee in gestaag tempo doorgaat en ze steeds verder uit de kust komen te liggen, is het zaak te onderzoeken wat de meest robuuste en goedkope manier is om de daar opgewekte elektriciteit aan land te krijgen. Offshore wind moet op termijn onze belangrijkste duurzame energiebron zijn, nog groter dan wind op land, zon, geothermie en biomassa. Er zijn meer vliegen in één klap te slaan: op de Noordzee staan veel platforms die aan het einde van hun levensduur zijn en moeten worden afgebroken en er liggen tal van gaspijpleidingen. Die kunnen nu een tweede leven krijgen voordat ze definitief worden opgeruimd.
VEEL WINNAARS
Als de proef slaagt, zijn er vele winnaars. TenneT moet de elektriciteit uit wind op zee aan land brengen en kan dan minder investeren in dure kabels en andere elektriciteitsinfrastructuur. Transport van waterstof kan voor een deel via de bestaande leidingen. De eigenaren van de platforms hebben, nu de gaswinning op veel plekken op zee eindigt, in potentie een nieuwe businesscase. Fabrikanten van electrolysers, apparaten die water splitsen in water- en zuurstof maar die nu uitsluitend op land worden gebruikt, gaan een nieuwe generatie ontwikkelen om dat op zee te kunnen doen.
UNIEK IN DE WERELD
Het PosHYdon project de Innovation of the Year Award in ontvangst mogen nemen tijdens de Awards of Excellence, georganiseerd door de Oil & Gas Council. Het project werd daar aangekondigd als 'an exciting move that highlights the global shift toward alternative energy technologies' en 'an extremely promising new path for platform development'.
TNO werkt in de pilot daarom nauw samen met zowel de operators van de platforms als de fabrikanten en toeleveranciers. De omstandigheden om duurzaam waterstof te produceren op zee zijn van een heel andere orde dan op land: grote afstanden, zout water, harde wind, meer slijtage, hogere installatiekosten, duurder onderhoud. Daarentegen zijn er grote kostenvoordelen te verwachten in het transport en opslag van grootschalige windenergie bij hergebruik van bestaande infrastructuur. Het wordt voor beide partijen interessant deze nadelen met innovaties om te zetten in een rendabele activiteit. TNO levert kennis over sensoren en datacommunicatie om de installaties op afstand onbemand te kunnen laten functioneren, over procestechnologie, offshore operaties, meettechniek, veiligheid en energiesystemen. Deze complexe vraagstukken worden in samenhang in de praktijk beproefd. Dit project kan ook een springplank zijn naar energie eilanden op zee waar ook waterstof productie wordt gepland.
MILIEUWINST
De proeffabriek, die wordt gebouwd op het Neptune-platform en in 2022 operationeel moet zijn, krijgt de capaciteit van één megawatt. De impact op het milieu is postief: elke duurzaam geproduceerde kilogram waterstof bespaart tien kilo CO2 ten opzichte van de waterstof geproduceerd uit aardgas.
CONSORTIUMPARTNER
De volgende partners zijn tot het PosHYdon-consortium toegetreden: NEL Hydrogen, InVesta, Hatenboer, Iv-Offshore & Energy en Emerson Automation Solutions. Eerder traden Nexstep, TNO, Neptune Energy, Gasunie, Noordgastransport, NOGAT, DEME Offshore, TAQA en Eneco toe tot deze groep.