Veelgestelde vragen

Windturbines kunnen al voor 85% tot 90% worden hergebruikt. De meeste onderdelen van een windturbine - de fundering, toren, onderdelen van de versnellingsbak en generator - zijn recyclebaar en worden als zodanig behandeld. Windturbinebladen (de wieken) vormen een specifieke uitdaging. Windturbinebladen zijn gemaakt van composietmaterialen die de prestaties van de windturbine verbeteren door lichtere en langere bladen mogelijk te maken. De complexiteit van dit composietmateriaal vereist specifieke recyclingprocessen.

Op dit moment is de belangrijkste technologie voor het recyclen van composietafval via co-verwerking van cement. Daarbij worden grondstoffen voor de productie van cement gedeeltelijk vervangen door de glasvezels en vulstoffen in de composiet. De organische fractie vervangt steenkool als brandstof voor de cementproductie. Dit vermindert ook de uitstoot van CO₂ bij het maken van cement.

Toch zoekt de windsector naar alternatieve mogelijkheden om het materiaal van de windturbinebladen te hergebruiken. De windindustrie werkt samen met de chemische en samenstellingsindustrieën om effectieve manieren te vinden om dit te doen. De eerste generatie windturbines raken nu aan het einde van hun levensduur en worden vervangen door moderne windturbines. Deze 14.000 windturbinebladen worden de komende vijf jaar  in Europa vervangen. In mei 2021 maakte windturbinefabrikant Vestas bekend met een nieuwe techniek ook windturbinebladen volledig te kunnen hergebruiken. Lees daar hier meer over. Met deze nieuwe techniek kunnen windturbines in principe geheel afvalvrij hergebruikt worden.

Meer informatie is te vinden in het rapport van het Europese Technologie & Innovatieplatform over Windenergie (ETIPWind) of luister hier een radio interview over de herbruikbaarheid van verschillende elementen van windturbines.

Windenergie op zee speelt een grote rol in de energietransitie omdat het een goedkope, grootschalig beschikbare energiebron is, die veel minder CO₂ en stikstof uitstoot dan een kolen- of gascentrale die elektriciteit maakt. Anders dan bij fossiele energiecentrales en kernenergie is er geen brandstof nodig die eerst gewonnen moet worden: de wind is gratis aanwezig. De Noordzee is bovendien een gunstige plek voor windturbines vanwege de relatief geringe waterdiepte (waardoor het makkelijker bouwen is), het gunstige windklimaat en de nabijheid van goede havens en (industriële) energieverbruikers.

Nadelen zijn er natuurlijk ook. Zo nemen windparken op zee ruimte in waardoor visserij en scheepvaart worden bemoeilijkt. Met behulp van scheepvaartpassages en mogelijkheden voor medegebruik van de ruimte tussen windturbines wordt echter geprobeerd de ruimte zo efficiënt mogelijk te benutten. Maatregelen en voorschriften zorgen ervoor dat negatieve effecten voor de natuur, waaronder vogels, zeehonden en (bruin)vissen, binnen wettelijke grenzen blijven. Meer informatie.

Wanneer er in uw omgeving concrete plannen zijn voor een windpark op zee en/of de aansluiting daarvan op het elektriciteitsnet zult u hierover geïnformeerd worden door de Rijksoverheid (voor de windparken) en TenneT (voor de netaansluitingen, bijvoorbeeld via lokale kranten of een nieuwsbrief. U zult hierbij ook geïnformeerd worden over de mogelijkheden voor participatie in inspraak gedurende het project. Informatie over energieprojecten die onder bevoegdheid van het Rijk vallen staan beschreven op de website van bureau energieprojecten.

Het kabinet stelt elke 6 jaar een nationaal waterplan op. Daarin legt het de locaties vast van gebieden waarin de ontwikkeling van windparken op zee mag plaatsvinden. De locaties van de al aangewezen windenergiegebieden staan in het Nationaal Waterplan 2016-2021. Aan het aanwijzen van de windenergiegebieden is een zorgvuldig proces voorafgegaan. De Rijksoverheid heeft aandachtig gekeken naar de meest geschikte locaties voor het ontwikkelen van windparken. Hierbij heeft ze zoveel mogelijk rekening gehouden met alle andere activiteiten op de Noordzee.

Het is druk op de Noordzee. Onder andere scheepvaart, natuur, visserij en militaire oefengebieden vragen ruimte. Die ruimte die alle tot 2030 geplande windparken innemen, is beperkt: minder dan 3% van het Nederlandse zeegebied. Desalniettemin wordt met onderzoek en pilots bekeken of passieve visserij binnen windparken een bron van alternatieve inkomsten kan vormen voor vissers. Ook kan door windparken compact te bouwen (meer windturbines per vierkante kilometer) er daarbuiten meer ruimte overblijven. Om de toekomstige ontwikkelingen van de Noordzee te bespreken is er een Noordzeeoverleg ingesteld tussen Rijk, vissers en milieuorganisaties. Meer informatie.

De natuur is beschermd via de wet Natuurbescherming. De windparken op zee moeten aan de voorwaarden van die wet voldoen. Daarvoor zijn in de kavelbesluiten voor de windparken voorschriften opgenomen op grond waarvan de windturbines stilgezet moeten worden bij vogel- of vleermuistrek. Om de natuur onder water te beschermen gelden geluidsnormen voor de aanleg van windparken. Ook is er een verplichting om het windpark zodanig te ontwerpen en te realiseren dat het park actief bijdraagt aan versterking van een gezonde zee en versterking van behoud en duurzaam gebruik van soorten en habitats die van nature in Nederland voorkomen. Meer informatie.

Windturbines op zee krijgen veel te verduren. Regendruppels in combinatie met een hoge draaisnelheid kan erosie veroorzaken bij de bladen van de turbine. Er kunnen dan stukjes afbreken bestaande uit glasvezel in een epoxy matrix, en verf. Dit is hetzelfde materiaal als van een polyester zeilboot of surfplank. Het materiaal is niet giftig, maar hoort natuurlijk niet in de natuur. Deze erosie is vooral een probleem bij oudere windturbines. Tegenwoordig zijn goede oplossingen voorhanden voor dit probleem en wordt er systematisch onderhoud uitgevoerd, waardoor de meeste erosie wordt voorkomen. Het voorkomen van erosie is immers beter dan genezen, ook economisch gezien, want het repareren van bladen van windmolens op zee is een kostbare en tijdrovende zaak.

Nederland heeft de doelstelling om de CO₂-uitstoot in 2030 met ten minste 49% terug te dringen. Door het kabinet en in het Klimaatakkoord is gekozen vooral in te zetten op windenergie op zee omdat dit een duurzame energiebron is die grootschalig beschikbaar is. Van de benodigde 84 terawattuur (TWh) in 2030 zal het grootste deel, 49TWh, door een uitbreiding van wind op zee tot stand gebracht worden.

Maar de zee is ook nodig voor andere functies (visserij, scheepsroutes, natuur, mijnbouwactiviteiten). Daarnaast is windenergie op land, net als windenergie op zee, op dit moment volgens het Planbureau van de Leefomgeving een van de goedkoopste en meest efficiënte bronnen van duurzame elektriciteit. Windparken op land hebben daarbij als voordeel dat ze dichter in de buurt van het energiegebruik kunnen worden gebouwd, waardoor er minder investeringen in elektriciteitskabels nodig zijn dan op zee. Kortom, windenergie op land is onmisbaar in de energietransitie. De provincies en gemeenten hebben daarom in het Klimaatakkoord afgesproken om in 2030 in totaal 35 TWh aan hernieuwbare energieproductie (waaronder wind- en zonne-energie op land) te realiseren. Door middel van een Regionale Energiestrategie (RES) bepalen ze waar en hoe dat het beste kan gebeuren. Meer Informatie.

Dat zou goed kunnen. In 2030 zullen alle beoogde windparken op zee in totaal 49 terawattuur (TWh) aan elektriciteit produceren. Dat is ongeveer 40 procent van ons huidige elektriciteitsverbruik. Meer informatie.

De kabels vanuit de windenergiegebieden lopen naar verschillende stations op land, dicht bij de kust. Deze transformatorstations functioneren als aansluitlocaties: ze zijn aangesloten op het hoogspanningsnet op land, zodat de windenergie van zee naar huishoudens en bedrijven in Nederland kan. Meer informatie.