Aanlandingen wind op zee

Voor het aan land brengen van toekomstige windenergie zijn nieuwe verbindingen nodig. Daarom onderzoekt de Rijksoverheid mogelijke routes hiervoor in 2 programma’s: Programma Aansluiting Wind Op Zee – Eemshaven (PAWOZ – Eemshaven) en Programma Verbindingen Aanlanding Wind Op Zee (VAWOZ).

Wat is er nodig voor aanlanding?

Voor de aanlanding van windenergie op zee zijn verschillende soorten stations op zee en op land nodig:

• Het platform op zee zet wisselstroom om in gelijkstroom.
• Het converterstation op land zet gelijkstroom om in wisselstroom en brengt het op de juiste spanning voor het hoogspanningsnet.
• Het hoogspanningsstation sluit kabels aan op het elektriciteitsnet.
• Waterstofleidingen sluiten aan op het waterstofnetwerk.
• Een elektrolyser op land of zee maakt waterstof.

Van gelijkstroom naar wisselstroom (converterstation)

Omdat nieuwe windparken steeds verder op zee komen te liggen, is de elektriciteit langer onderweg voordat deze aan land komt. Om bij het vervoer zo min mogelijk stroom te verliezen, gebruiken we gelijkstroomkabels in plaats van wisselstroomkabels. Op land gaat de gelijkstroom eerst naar een converterstation, dat de stroom omzet in wisselstroom. De kabels hebben een spanning van 525 kilovolt (kV). Het converterstation zet dit om naar 380 kV. Dit is de spanning van het landelijk elektriciteitsnet waarop de kabels aansluiten.

Energietransport in de toekomst: waterstof?

Waterstof kan een belangrijke rol spelen bij het aan land brengen van de energie van windparken op zee. Waterstof ontstaat door water met hulp van elektriciteit te splitsen in waterstof en zuurstof. Dit proces heet elektrolyse en dat gebeurt in een elektrolyser. Hiervoor kunnen we de stroom vanuit de windturbines op zee gebruiken. Op die manier produceren we waterstof zonder CO₂-uitstoot. Dat noemen we ‘groene waterstof’. De productie van waterstof kan op land en op zee gebeuren.

Waterstof produceren bij windparken op zee is nieuw. We doen onderzoek met onderzoeksorganisatie TNO. Ook komen er proefprojecten om kennis en ervaring op te doen. We weten nog niet precies wanneer deze starten.

Lees meer over waterstofproductie op zee

Aanlanding in de Eemshaven (PAWOZ - Eemshaven)

Programma Aansluiting Wind Op Zee – Eemshaven (PAWOZ-Eemshaven) onderzoekt de mogelijkheden voor kabel- en leidingroutes vanaf de Noordzee naar de Eemshaven in Groningen. Het programma heeft 2 doelen:

• Routes vastleggen om windparken Doordewind (elektriciteit) en Ten noorden van de Waddeneilanden (waterstof) aan te landen in de buurt van de Eemshaven.
• Mogelijke routes naar de Eemshaven onderzoeken voor toekomstige windparken.

Deze routes hebben invloed op:

• Omgeving (geluidsoverlast of hinder tijdens aanleg kabels en leidingen).
• Natuur (mogelijke gevolgen voor landschap en dieren).
• Scheepvaart en recreatie.
• Economie (landbouw en visserij).

Bewoners, ondernemers en andere belanghebbenden zijn betrokken bij de mogelijke routes. We organiseerden inloopdagen, webinars en het ontwerp-programma lag ter inzage voor reacties.

Welke route is gekozen?

Tot en met 10 april 2025 konden alle belanghebbenden een reactie geven op het ontwerp-programma. Op 17 juli 2025 werd bekend dat de Schiermonnikoog Wantijroute (VII) windenergie vanaf de Noordzee aan land gaat brengen in de Eemshaven. Deze route is het meest betrouwbaar, en zorgt ervoor dat we de doelstellingen voor wind op zee op tijd halen. De route verbindt windpark Doordewind met het elektriciteitsnet op land.

De Rijksoverheid onderzoekt nog samen met Gasunie of de bestaande gasleidingen op zee geschikt zijn om op zee geproduceerde waterstof te vervoeren vanaf windpark Ten noorden van de Waddeneilanden. Daarna kiezen we een waterstofroute.

Schiermonnikoog Wantijroute (VII) gaat windenergie aan land brengen bij Eemshaven
Lees meer over PAWOZ - Eemshaven

Onderzoek naar nieuwe locaties voor aanlanding (VAWOZ)

We gaan ook op de langere termijn steeds meer elektriciteit gebruiken. Dit komt vooral omdat we ook fossiele brandstoffen moeten vervangen door duurzame energie.
Daarom gaan we het aantal GW aan windenergie op zee verder uitbreiden. Voor het aan land brengen van al die windenergie zijn nieuwe verbindingen en aansluitlocaties nodig. Daarom is de Rijksoverheid in 2023 gestart met het Programma Verbindingen Aanlanding Wind Op Zee (VAWOZ).

Het programma onderzoekt hoe deze toekomstige energie aan land komt, en kan aansluiten op het hoogspanningsnetwerk of waterstofnetwerk. Daarom verkennen we de kansrijke kabel- en leidingroutes op de Noordzee, en aansluitlocaties in de volgende provincies:

• Noord-Holland
• Zuid-Holland
• Zeeland
• Noord-Brabant

Het doel is om zoveel mogelijk energie direct aan te sluiten op grote industriële bedrijven, zodat de elektriciteit niet het overvolle elektriciteitsnet op hoeft.

Programma VAWOZ onderzoekt onder meer:

• of de elektriciteit past op het elektriciteitsnet;
• wat de gevolgen zijn voor het milieu, de omgeving en de economie;
• of de plannen technisch mogelijk, veilig en betaalbaar zijn.

Daarbij werken wij nauw samen met landelijke netbeheerders TenneT en Gasunie, Rijkswaterstaat, provincies, gemeenten en andere belanghebbenden, zoals natuur- en milieuorganisaties.

Hoe doe je mee?

We vragen belangenverenigingen - waaronder bewonersverenigingen – of er voor de routes van kabels en de aansluitlocaties belangrijke aandachtspunten zijn. Die nemen we mee in de besluitvorming.

Als de minister het ontwerp-programma heeft bepaald, komt het ter inzage te liggen. In (de aanloop naar) deze periode organiseren we ook inloopbijeenkomsten en webinars. Tijdens de terinzagelegging kun je je mening geven door een zienswijze in te dienen.  Wil je op de hoogte te blijven?

Meld je aan voor de wind op zee-nieuwsbrief
Meld je aan voor de regionale VAWOZ-nieuwsbrief
Download de publieksbrochure over Programma VAWOZ (pdf)
Lees meer over de activiteiten en stand van zaken Programma VAWOZ