Hoe komt een windpark tot stand?

Nieuwe windparken op zee mogen alleen gerealiseerd worden in gebieden die zijn aangewezen als windenergiegebied. Het aanwijzen van windenergiegebieden gebeurt in het Nationaal Waterprogramma.

De aangewezen windenergiegebieden zijn vaak niet volledig te gebruiken voor windenergie door bijvoorbeeld bestaand gebruik van olie- en gaswinning en al aanwezige infrastructuur. Daarom worden eerst voorlopige schetsen van een of meer kavels per aangewezen windenergiegebied ingetekend. In de aanloop naar de kavelbesluiten kunnen de voorlopige schetsen nog veranderen.

Het kabinet publiceert een ‘routekaart windenergie op zee’. In deze routekaart staat beschreven welke (delen van) de aangewezen windenergiebieden kunnen worden ontwikkeld tot windparken. Ook geeft deze routekaart aan in welke volgorde de windenergiegebieden ontwikkeld worden.

De Rijksoverheid doet onderzoek naar de fysieke omstandigheden in delen van het windenergiegebied die ontwikkeld worden. Deze gegevens kunnen ontwikkelaars gebruiken voor het ontwerp van een windpark. Dit ontwerp is onderdeel van de aanvraag om mee te doen met de tender.

De netaansluiting verbindt het windpark op zee met het hoogspanningsnet op land, dat de elektriciteit weer naar de gebruikers brengt. De voorbereiding en aanleg van de netaansluiting duurt circa 8 tot 10 jaar. Onderdeel van de voorbereiding is onderzoek naar techniek, kosten, toekomstbestendigheid en de invloed op milieu en omgeving. Daarna worden de vergunningen aangevraagd.

De minister van EZK neemt een kavelbesluit. Het kavelbesluit geeft aan waar en onder welke voorwaarden een windpark binnen een aangewezen windenergiegebied mag komen en geëxploiteerd mag worden. In het kavelbesluit staan ook voorschriften en maatregelen voor bijvoorbeeld bescherming van de natuur.

Nadat de Rijksoverheid een definitief kavelbesluit heeft genomen start zij de tenderprocedure. Er zijn vier mogelijkheden voor een tenderprocedure:

1. Met subsidie – partij die de minste subsidie vraagt, wint;
2. Zonder subsidie, met vergelijkende toets – partij die het beste aanbod doet, wint;
3. Zonder subsidie, met vergelijkende toets en financieel bod – partij die het beste aanbod doet in combinatie met een geldbedrag, wint;
4. Zonder subsidie, met een veiling – partij die het hoogste geldbedrag biedt, wint.

De Rijksoverheid verleent de vergunning voor de bouw, de exploitatie en het verwijderen van het windpark. De vergunning is maximaal 40 jaar geldig. In deze vergunning zijn onder andere voorwaarden opgenomen voor een veilige en verantwoorde plaatsing van de windturbines. Ook staat erin dat de vergunninghouder medewerking verleent aan de inzet van de Kustwacht en aan het plaatsen van sensoren op de windturbines. Met deze sensoren worden gegevens verzameld voor onder andere ecologisch onderzoek.

Na ontvangst van de vergunning kan de winnaar direct starten met de bouw van het windpark. In de vergunning staat dat de bouw van het  windpark maximaal 5 jaar mag duren.

Rijkswaterstaat houdt toezicht op de voorbereiding, de bouw en de exploitatie van de windparken. In de voorbereiding van de bouw betreft dit vooral het toetsen van door de vergunninghouder opgestelde werkplannen. Tijdens de bouwfase worden controles uitgevoerd door de schepen en vliegtuigen van de Kustwacht en door Staatstoezicht op de Mijnen. Tijdens de exploitatiefase ligt de nadruk op het controleren van het uitgevoerde beheer en onderhoud.

De exploitatie van het windpark bestaat uit het opwekken van elektriciteit. Het bouwen en verwijderen van een windpark duurt ongeveer 5 jaar. De rest van de vergunningsduur van maximaal 40 jaar kan het windpark energie opwekken. Aan het einde van de vergunningsduur moet het windpark zijn verwijderd.