Net op zee
Net als op land ligt op zee een elektriciteitsnet. Via platforms op zee en kabels over de bodem van de Noordzee komt de energie van de windparken aan land. Met ‘net op zee’ bedoelen we de gehele keten van platforms, stations en kabels die het windpark op zee verbinden met het hoogspanningsnet op land. Dankzij dit ‘net op zee’ krijgt het vasteland dus duurzame en schone energie uit wind op de Noordzee. Het net op zee bestaat uit de volgende onderdelen:
- Het platform op zee. Hier komt de elektriciteit vanaf de windturbines samen. Transformatoren verhogen het spanningsniveau om de elektriciteit te kunnen transporteren naar land. Bij grotere transportafstanden (> 120 km) en grotere vermogens (> 1 GW) is het nodig om de wisselstroom uit de windturbines om te vormen naar gelijkstroom. Naast een transformator bevat het platform dan ook een omvormer - in het Engels: converter. Een gelijkstroomplatform is daardoor groter dan een wisselstroomplatform.
- De exportkabel. Deze kabel (meestal een kabelpaar) transporteert de elektriciteit vanaf het platform op zee naar het vasteland.
- Het transformatorstation op land. Dit transformatorstation ontvangt de elektriciteit die vanaf zee komt, brengt het op de juiste spanning en stuurt het door naar een nabijgelegen hoogspanningsstation. Als de elektriciteit in de vorm van gelijkstroom aan land komt, wordt deze weer omgevormd naar wisselstroom.
- Het hoogspanningsstation. Dit station zet de elektriciteit op het landelijke hoogspanningsnet. Van daaruit gaat de elektriciteit naar de afnemers, waaronder de industrie en huishoudens.
Wat is het net op zee?
Klik op de plusjes voor meer informatie
Hotspots
1. Windturbines
In een windpark op zee staan windturbines. Een windturbine produceert elektriciteit uit het draaien van de wieken van de windturbine. Dit noemen we schone of duurzame energie.
2. Kabels van het windpark
Iedere windturbine heeft een kabel die de elektriciteit transporteert naar het 'stopcontact' op zee. De kabel ligt begraven in de zeebodem.
3. 'Stopcontact' op zee
Hier komt de elektriciteit vanuit alle windturbines uit het windpark samen. Vervolgens wordt met behulp van transformatoren het spanningsniveau verhoogd om de elektriciteit te kunnen transporteren naar land.
4. Exportkabel
Deze kabel (bestaat uit één of meerdere kabels) transporteert de elektriciteit van zee naar land.
5. Transformatorstation
Dit station ontvangt de elektriciteit van zee en maakt deze geschikt om op het landelijke hoogspanningsnet de elektriciteit verder te kunnen transporteren.
6. Hoogspanningsstation
Het hoogspanningsstation zet de elektriciteit op het landelijke hoogspanningsnet.
7. Transformatorstation
Dit station ontvangt elektriciteit en maakt het geschikt om te transporteren naar het regionale elektriciteitsnetwerk. Van hier transporteren ondergrondse kabels de elektriciteit naar de huishoudens.
Kaart van kabelroutes van het net op zee
Beheer van het net op zee
Voor de aanleg en het beheer van het net op zee heeft de Rijksoverheid netbeheerder TenneT aangewezen. Dit bedrijf beheert ook het hoogspanningsnet op land. TenneT gebruikt bij de aanleg van het Nederlandse net op zee de kennis en ervaring die zij heeft opgedaan in Duitsland: zij beheert daar ook een deel van zowel het hoogspanningsnet als de netaansluitingen van windparken op zee.
Doordat de bouw én het onderhoud van het net op zee bij TenneT liggen is er een betere afstemming met het hoogspanningsnet op land. Ook scheelt het in de kosten en van de aanleg (graafwerkzaamheden), doordat bijvoorbeeld kabels van verschillende windparken in een tracé worden gecombineerd.
Werken met gestandaardiseerde, identieke platforms leidt ook tot kostenreductie. Daarnaast minimaliseert TenneT de overlast voor omwonenden en bedrijven; de netbeheerder bundelt elektriciteitsverbindingen om de doorkruising van het landschap door kabels te beperken.
Aanleg van het net op zee
Het net op zee bestaat uit afzonderlijke delen voor de verschillende windenergiegebieden. De aanleg van deze delen verloopt in fases; op zo’n manier dat ze elk op tijd gereed zijn om de elektriciteit van gebouwde windparken te transporteren. De hoofdlijnen van het ontwerp van het net op zee legt de minister van Klimaat en Groene Groei vast in een ontwikkelkader windenergie op zee. De juridische procedures van het net op zee vallen onder de projectprocedure binnen de Omgevingswet.
Aanleg platforms
Om het net op zee zo snel en goedkoop mogelijk te realiseren past TenneT een standaardontwerp toe voor de platforms op zee. Die platforms zijn dus identiek.
Voor windparken relatief dicht bij de kust komen er platforms met een capaciteit van 700 megawatt (MW). Deze gebruiken wisselstroom om de elektriciteit naar het vasteland te transporteren.
Voor windparken die meer dan circa 100 kilometer van het hoogspanningsnet op land vandaan staan, zijn er platforms met een capaciteit van 2 GW. Deze laatste platforms gebruiken gelijkstroom voor het transport van elektriciteit. Gelijkstroom maakt transport over langere afstanden mogelijk.
Aanleg kabels
De kabels vanuit de windenergiegebieden lopen naar verschillende transformatorstations op land, waarvan de meeste dicht bij de kust staan. Deze transformatorstations zijn via nabijgelegen hoogspanningsstations aangesloten op het hoogspanningsnet op land. Het hoogspanningsnet vervoert de windenergie naar huishoudens en bedrijven in Nederland.
Tussen het platform op zee, het transformatorstation op land en het hoogspanningsstation wordt de best mogelijke kabelroute gekozen. Deze is zo kort mogelijk, maar houdt rekening met ‘obstakels’ zoals woningen, wegen, watergangen, bestaande kabels en leidingen. De landkabels worden ondergronds aangelegd door boringen te doen of kabelsleuven te graven.
Voorafgaand aan het bepalen van de aanlandlocatie en het kabeltracé vindt een verkenning plaats van mogelijke aansluitlocaties en tracés. Daaruit volgt een selectie van een beperkt aantal aanlandlocaties en tracés dat nader onderzocht wordt. De minister van Klimaat en Groene Groei maakt die selectie in samenwerking met de betrokken kustgemeenten en -provincies. Een voorbeeld hiervan is de Verkenning Aanlanding Netten op Zee 2030.
Voor de geselecteerde aanlandlocaties en tracés wordt een milieueffectrapportage opgesteld. In deze rapportage worden verschillende routes en mogelijkheden beoordeeld. De verschillende routes worden met elkaar vergeleken op de thema’s milieu (de milieueffectrapportage vormt hiervan de basis), omgeving, techniek, kosten en toekomstvastheid. Daarvoor wordt, als het nodig is, een integrale effectenanalyse (IEA) opgesteld.
Op basis van IEA, het advies van de Commissie voor de Milieueffectrapportage, reacties uit de omgeving en het advies van decentrale overheden kiest de minister van Klimaat en Groene Groei in overleg met de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een voorkeursalternatief voor de definitieve aansluitlocatie en het kabeltracé. De minister betrekt hierbij de zienswijzen op het ontwerp-inpassingsplan en de adviezen van betrokken provinciale en gemeentelijke overheden.
Toekomstig energietransport: waterstof?
In de Verkenning Aanlanding Netten op Zee 2030 is onderzoek gedaan naar niet-elektrische opties voor het transport van windenergie van zee naar land. Hierbij kijken de onderzoekers vooral naar de mogelijkheid om de geproduceerde elektriciteit op zee om te zetten naar waterstof.
De conclusie is dat dit technisch mogelijk is, maar waarschijnlijk tot 2030 nog niet grootschalig toepasbaar. De schaalgrootte en het kostenniveau zullen vóór 2030 nog niet volstaan om op zee grote hoeveelheden elektriciteit te verwerken. Zie ook wind op zee en waterstof.
Doorverwijzingen
Elektriciteit
Hoe komt de windenergie van zee aan land? Netbeheerder TenneT transporteert de opgewekte windenergie van zee naar het elektriciteitsnet op het vasteland.
Nederlandse aanpak
Waarom is windenergie op zee nodig? Wat zijn de doelen en hoe zorgt de Rijksoverheid ervoor dat doelen worden gehaald?
Omgeving
Bureau Energieprojecten coördineert de vergunningverlening van (wind)energieprojecten. Zij ondersteunt overheden, initiatiefnemers en omwonenden bij die besluitvorming.
Werk en scholing
De windsector biedt perspectieven voor mensen die willen werken in de wind. NWEA is de verbinder binnen de sector en koppelt relevante partijen binnen de sector aan elkaar.
Veelestelde vragen
Op deze website vindt u veel informatie over Wind op zee. Vindt u niet wat u zoekt? Kijk dan bij de veelgestelde vragen of neem contact met ons op.