Regels voor effecten van windparken op natuur

In Nederland geldt de wet Natuurbescherming, de nationale uitwerking van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn. Windparken op zee moeten aan de voorwaarden van de wet Natuurbescherming voldoen. Kavelbesluiten voor windparken op zee houden rekening met die verplichting.

Ook verbindingen van het net op zee (de kabels die de geproduceerde elektriciteit transporteren naar het vasteland) moeten aan de wet Natuurbescherming voldoen. De wettelijke voorwaarden bepalen onder andere de maximale toegestane effecten van windparken en kabels op dieren, planten en hun leefgebieden.

Milieueffectrapportage voor windparken

De Rijksoverheid moet een windpark op zee of een netaansluiting een vergunning geven (in het laatste geval is dat een aparte vergunning van de minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en  Natuur). Daarbij wordt altijd vooraf een milieueffectrapportage (MER) opgesteld. Deze MER hoort voor de windparken bij het kavelbesluit dat bepaalt waar en onder welke voorwaarden een windpark op zee mag worden gebouwd en in bedrijf mag zijn. Voor de kabels hoort de MER bij de waterwetvergunning, die bepaalt waar en hoe de kabels en het platform van het net op zee aangelegd mogen worden.
De MER brengt de effecten van het windpark, het platform en kabels op de omgeving (waaronder natuur en landschap) in beeld en speelt een belangrijke rol bij de besluitvorming over het betreffende energieproject. De onafhankelijke Commissie voor de Milieueffectrapportage toetst de MER aan de wettelijke richtlijnen en geeft vervolgens een advies. Dat advies speelt een zwaarwegende rol bij de besluitvorming over vergunningverlening en eventuele rechtszaken die naar aanleiding daarvan kunnen ontstaan.

Kader Ecologie en Cumulatie (KEC)

Uniek voor Nederland is dat er een apart toetsingskader is om de cumulatieve (= opgetelde) effecten van windparken op de beschermde natuur te bekijken: het Kader Ecologie en Cumulatie (KEC). Dit bevat de opgetelde effecten van alle tot 2030 geplande windparken op zee, ook die van windparken op zee in naburige landen; de natuur kent immers geen landsgrenzen. Dit wordt nog nergens anders in Europa zo gedaan. Het KEC speelt een belangrijke rol bij de toetsing van de milieueffectrapportage door de onafhankelijke Commissie voor de Milieueffectrapportage. Ook speelt het KEC een rol bij het voorschrijven van regels voor de bescherming van de natuur in de kavelbesluiten. Bij het opstellen en actualiseren van het KEC zijn ook natuurorganisaties, windparkeigenaren en netbeheerder TenneT betrokken.