Het effect van wind op zee op telecom

Er ligt zesduizend kilometer aan kabels op het Nederlands deel van de Noordzee, waaronder elektriciteitskabels en telecomkabels. De Rijksoverheid houdt bij de aanleg van windparken rekening met die kabels.

Van de telecomkabels is ruim de helft niet meer in gebruik, bijvoorbeeld doordat deze verouderd zijn. Tegelijkertijd zullen er de komende jaren nieuwe kabels bijkomen.

Afstand tot windturbines

De vormgeving van de kavels voor windparken op zee houdt rekening met een onderhoudszone van 500 meter aan weerszijden van telecomkabels. Het gaat dan alleen om de kabels die in gebruik zijn. In de onderhoudszone mogen geen windturbines staan. De afstand van de telecomkabels tot de mast van windturbines is minimaal 580 meter, om ook de wieken (die een bladlengte van minimaal 80 meter hebben) buiten de onderhoudszone te houden.
Internationaal is voor telecomkabels een onderhoudszone gebruikelijk van 750 meter aan weerszijden van die kabels. De Beleidsagenda Noordzee staat een kleinere zone toe met het oog op efficiënt ruimtegebruik. In de kavelbesluiten wordt hiervan gebruik gemaakt en onderbouwd dat een onderhoudszone van 500 meter verantwoord is. Om toch eventuele hinder tijdens onderhoud en/of reparatie zoveel mogelijk te voorkomen is als waarborg een voorschrift in de kavelbesluiten opgenomen dat bepaalt dat in een straal van 1.000 meter rondom de reparatie- of onderhoudsplaats aan een telecomkabel het aantal omwentelingen van de windturbines tot minder dan 2 per minuut terug gebracht moet worden.
Ook Denemarken hanteert overigens onderhoudszones van 500 meter rondom kabels in windparken op zee. In België gelden zelfs nog kleinere onderhoudszones: daar gaat het om een afstand van 250 meter aan weerszijden van kabels.

Kabelruimte in windparken

De verwachting is dat telecombedrijven de komende jaren nieuwe kabels zullen leggen. Daarvoor kunnen ze de ruimte benutten die vrij is doordat veel oude kabels inmiddels buiten gebruik zijn of binnenkort buiten gebruik raken. Het hergebruik van die ruimte verkleint de noodzaak voor nieuwe kabelcorridors.
Nieuwe initiatieven voor een telecomkabel kunnen in principe geen tracé meer plannen door een bestaand windpark. Dat tracé moet er dus omheen. En als het windpark nog niet bestaat, maar wel gepland is? Als de Rijksoverheid voor dat park al een voorbereidingsbesluit en/of kavelbesluit heeft genomen, gaat ze in gesprek met de initiatiefnemer(s) van de kabel over de mogelijkheden. Wellicht kan de kabel toch nog ingepast worden. Hoe eerder initiatiefnemer(s) hun plan delen, hoe groter de kans dat die inpassing inderdaad tot stand komt.
De aanwezigheid van een kabel betekent in het algemeen geen noemenswaardige inperking van de beschikbare ruimte voor windparken. De onderlinge afstand tussen windturbines in een windpark is namelijk vaak al groter dan 1.000 meter en dus vergelijkbaar met de grootte van de onderhoudszone. Ruimteproblemen ontstaan mogelijk alleen als er meerdere kabels bij elkaar in de buurt liggen en de (deels overlappende) onderhoudszones meer ruimte nodig hebben. De (kavels voor de) windparken worden daar dan omheen gepland.

Risico op kruising en nabijheid

Kabels van windturbines en van het net op zee kunnen in de buurt van – of zelfs onder of óver – bestaande kabels en leidingen komen te liggen. Dit kan niet altijd worden voorkomen. Waar het niet te voorkomen valt, is het een goed gebruik dat de vergunninghouder van het windpark en/of netbeheerder TenneT een zogenaamde kruisings- en nabijheidovereenkomst (‘crossing and proximity agreement’) sluit met de eigenaar van de kabel of leiding. De Nederlandse Rijksoverheid stelt een dergelijke overeenkomst niet verplicht (sommige landen doen dat wel). Zij ziet de overeenkomst als een zaak tussen private partijen waarin ze zelf geen partij is.